تلاشی جهانی مسیر حرکت میکروپلاستیک‌ها را در سامانه‌های حیاتی اقیانوسی ترسیم می‌کند.
آلودگی پلاستیکی دریایی یک بحران جهانی است و هر سال بین ۹ تا ۱۴ میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود. ذرات ریزی به نام میکروپلاستیک‌ها ( با اندازه‌ای بین ۱ میکرون تا ۵ میلی‌متر ) بخش عمده‌ای از قطعات پلاستیکی یافت‌شده را تشکیل می‌دهند و خطرات جدی‌ای برای سلامت اقیانوس‌ها به همراه دارند.
بیشتر تحقیقات تاکنون بر روی آب‌های سطحی متمرکز بوده‌اند و معمولاً تنها لایه‌ای بین ۱۵ تا ۵۰ سانتی‌متر از سطح آب را با استفاده از تورهای نمونه‌برداری بررسی کرده‌اند. با این حال، میکروپلاستیک‌ها به اشکال گوناگون و با ویژگی‌های متفاوتی وجود دارند که این تفاوت‌ها بر نحوه‌ی حرکت و تعامل آن‌ها با محیط اطرافشان تأثیر می‌گذارد.
یکی از پژوهشگران دانشگاه فلوریدا آتلانتیک در کنار تیمی بین‌المللی از دانشمندان، فراتر از صرفاً «بررسی سطحی» پیش رفته‌اند و این کار نقطه عطفی در درک ما از نحوه‌ی حرکت میکروپلاستیک‌ها در اقیانوس جهانی و تأثیر آن‌ها بر آن به شمار می‌رود.
برای نخستین بار، دانشمندان موفق به ترسیم نقشه‌ای از توزیع میکروپلاستیک‌ها از سطح تا اعماق دریا در مقیاسی جهانی شده‌اند، که نه‌تنها محل تجمع پلاستیک‌ها را آشکار می‌سازد، بلکه نحوه‌ی نفوذ آن‌ها به سامانه‌های حیاتی اقیانوسی را نیز نشان می‌دهد. در این مطالعه، پژوهشگران داده‌های عمقی جمع‌آوری‌شده از ۱۸۸۵ ایستگاه بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ را تلفیق کردند تا الگوهای توزیع میکروپلاستیک‌ها را بر اساس اندازه و نوع پلیمر ترسیم کرده و همچنین مکانیزم‌های احتمالی انتقال آن‌ها را بررسی کنند.
نتایج این تحقیق، که در نشریه Nature منتشر شده، نشان می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها تنها آلاینده‌های سطحی نیستند، بلکه در ساختار اقیانوس به‌طور عمیق نفوذ کرده‌اند. با تراکمی از چند تا هزاران ذره در هر متر مکعب، اندازه‌ی این ذرات تعیین‌کننده‌ی نحوه‌ی حرکت آن‌هاست. میکروپلاستیک‌های کوچک‌تر (بین ۱ تا ۱۰۰ میکرومتر) به‌صورت یکنواخت‌تری پخش شده و به اعماق بیشتری نفوذ می‌کنند، در حالی‌که ذرات بزرگ‌تر (بین ۱۰۰ تا ۵۰۰۰ میکرومتر) بیشتر در نزدیکی سطح متمرکز می‌شوند، به‌ویژه در لایه‌ی بالایی ۱۰۰ متری چرخندهای اقیانوسی. چرخندها مانند گرداب‌های عظیم و آهسته‌حرکتی عمل می‌کنند که زباله‌های شناور ( به‌ویژه پلاستیک‌ها ) را به دام انداخته و متمرکز می‌کنند.
به‌طور چشمگیری، میکروپلاستیک‌ها در حال تبدیل شدن به بخشی قابل اندازه‌گیری از چرخه کربن اقیانوس هستند؛ به‌طوری‌که تنها ۰.۱٪ از ذرات کربنی در عمق ۳۰ متری را تشکیل می‌دهند، اما این مقدار در عمق ۲۰۰۰ متری به ۵٪ افزایش می‌یابد. این امر نشان می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها نه‌تنها آلاینده‌هایی ماندگار هستند، بلکه ممکن است فرآیندهای مهم بیوژئوشیمیایی در اعماق دریا را نیز دستخوش تغییر کرده باشند.
»میکروپلاستیک‌ها فقط در سطح شناور نیستند، بلکه در سراسر اقیانوس، از آب‌های ساحلی تا دریاهای آزاد، به‌طور عمیقی نفوذ کرده‌اند»، دکتر تریسی مینسر، نویسنده همکار و استاد زیست‌شناسی و بیوشیمی در کالج افتخاری هریت ال. ویلکس دانشگاه فلوریدا آتلانتیک، چنین اظهار داشت.
پژوهشگران بیش از ۵۶ نوع پلیمر پلاستیکی را در داده‌های تجمیعی میکروپلاستیک‌ها شناسایی کردند. اگرچه پلاستیک‌های شناور به‌طور کلی غالب هستند، اما میکروپلاستیک‌های متراکم‌تر در مناطق دور از ساحل رایج‌ترند، احتمالاً به این دلیل که آسان‌تر به ذرات ریزتر تجزیه می‌شوند. پلیمرهای متراکم‌تر شکننده شده و سریع‌تر تجزیه می‌شوند، به‌ویژه پس از قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض فرسایش محیطی. این ذرات کوچک و ماندگار (که اغلب منشأ آن‌ها ابزارهای ماهیگیری و ظروفی مانند بطری‌های پلی‌استری است) می‌توانند دهه‌ها در اقیانوس باقی بمانند.
پلی‌پروپیلن، که در محصولاتی چون ظرف‌های ماست و طناب یافت می‌شود، سریع‌تر از پلی‌اتیلن (که در کیسه‌های پلاستیکی و بطری‌های آب به‌کار می‌رود) تحت تأثیر نور خورشید تخریب می‌شود. این مسئله ممکن است دلیل فراوانی کمتر آن در آب‌های دور از ساحل باشد. با این حال، به‌دلیل روش‌های نمونه‌برداری ناسازگار و پوشش ناکافی، عدم قطعیت‌های زیادی در داده‌های مربوط به میکروپلاستیک‌های زیرسطحی وجود دارد—امری که بر نیاز به تجهیزات تخصصی و همکاری گسترده‌تر برای بهبود قابلیت اعتماد داده‌ها تأکید می‌کند.
ستون آبی اقیانوس( بزرگ‌ترین زیستگاه زمین ) نقشی حیاتی در چرخه جهانی کربن ایفا می‌کند، به‌گونه‌ای که نیمی از تولید اولیه سیاره را پشتیبانی کرده و دی‌اکسیدکربن ناشی از فعالیت‌های انسانی را جذب می‌کند. هنگامی‌که میکروپلاستیک‌ها در این فضای عظیم حرکت می‌کنند، با ذرات طبیعی و فرآیندهای گوناگون تعامل دارند و ممکن است بر نحوه عملکرد اقیانوس تأثیر بگذارند.
»یافته‌های ما نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها در حال تبدیل شدن به بخشی قابل‌سنجش از چرخه کربن اقیانوس هستند و ممکن است پیامدهایی برای تنظیم اقلیم و زنجیره‌های غذایی دریایی داشته باشند»، مینسر افزود. «این تحقیق زمینه‌ساز برداشتن گام‌های بعدی برای درک مدت‌زمان ماندگاری پلاستیک در اعماق اقیانوس است.«
نویسنده خبر: مهدیه رنجبر
مرجع :
بدون دیدگاه